در دنیای امروز که عوامل متعددی می‌توانند سلامت ما را تحت تأثیر قرار دهند، آگاهی از وضعیت داخلی بدن بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. چکاپ سطح یک به عنوان مجموعه‌ای از آزمایش‌های پایه‌ای و در عین حال بسیار информатив، به افراد این امکان را می‌دهد که دیدی کلی نسبت به عملکرد ارگان‌های اصلی و فاکتورهای مهم بیوشیمیایی بدن خود پیدا کنند. این بررسی اولیه، نه تنها می‌تواند به تشخیص زودهنگام برخی بیماری‌ها کمک شایانی نماید، بلکه راه را برای اقدامات پیشگیرانه و اصلاح سبک زندگی هموار می‌سازد. انجام دوره‌ای چکاپ سطح یک، سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌ای برای آینده سلامت هر فرد محسوب می‌شود. این اقدام، به ویژه برای افرادی که سابقه خانوادگی بیماری‌های خاصی را دارند یا در معرض ریسک‌فاکتورهای محیطی و شغلی قرار دارند، از اهمیت دوچندانی برخوردار است. ما در آزمایشگاه پاتوبیولوژی دکتر سرخه‌ای، با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و کادر مجرب، آماده ارائه خدمات چکاپ سطح یک با بالاترین استانداردها هستیم. هدف ما این است که با ارائه نتایج دقیق و قابل اعتماد، به شما و پزشک معالجتان در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با سلامت، یاری رسانیم.

اهمیت و ضرورت انجام چکاپ سطح یک در دوره‌های منظم

چرا باید به فکر انجام چکاپ سطح یک باشیم؟ پاسخ به این پرسش در ماهیت پیشگیرانه و تشخیصی این مجموعه آزمایش‌ها نهفته است. بسیاری از بیماری‌ها، به‌ویژه در مراحل اولیه، علائم چندانی از خود بروز نمی‌دهند و تنها از طریق آزمایش‌های دوره‌ای قابل شناسایی هستند. چکاپ سطح یک این فرصت را فراهم می‌آورد تا پیش از آنکه بیماری به مرحله پیشرفته و درمان‌ناپذیر برسد، اقدامات لازم صورت پذیرد. به عنوان مثال، افزایش خفیف قند خون یا چربی خون در مراحل اولیه ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشد، اما اگر به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند منجر به دیابت یا بیماری‌های قلبی-عروقی گردد.

از سوی دیگر، چکاپ سطح یک به ارزیابی اثربخشی درمان‌ها یا تغییرات سبک زندگی نیز کمک می‌کند. فردی که رژیم غذایی خاصی را دنبال می‌کند یا فعالیت ورزشی منظمی را آغاز کرده است، می‌تواند با انجام مجدد این آزمایش‌ها، تأثیر این تغییرات را بر فاکتورهای خونی خود مشاهده نماید. این بازخورد عینی، انگیزه بیشتری برای ادامه مسیر سلامت ایجاد می‌کند. همچنین، سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌توانند با گنجاندن چکاپ سطح یک در برنامه‌های سلامت کارکنان خود، به ارتقاء سطح سلامت نیروی کار و در نتیجه افزایش بهره‌وری کمک نمایند. پزشکان نیز از نتایج چکاپ سطح یک به عنوان یک ابزار پایه‌ای برای ارزیابی وضعیت سلامت مراجعین خود و تدوین برنامه‌های درمانی یا پیشگیرانه استفاده می‌کنند. در حقیقت، این چکاپ یک زبان مشترک بین فرد، پزشک و سیستم سلامت ایجاد می‌کند.

چه کسانی بیشترین سود را از چکاپ سطح یک می‌برند؟

اگرچه چکاپ سطح یک برای عموم افراد بزرگسال توصیه می‌شود، اما برخی گروه‌ها نیاز مبرم‌تری به انجام منظم آن دارند. این گروه‌ها عبارتند از:

• افراد بالای ۴۰ سال: با افزایش سن، ریسک ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مزمن افزایش می‌یابد. چکاپ سطح یک به این افراد کمک می‌کند تا وضعیت سلامت خود را تحت نظر داشته باشند.
• افراد با سابقه خانوادگی بیماری‌های خاص: بیماری‌هایی نظیر دیابت، بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، و برخی سرطان‌ها می‌توانند زمینه ژنتیکی داشته باشند. انجام چکاپ سطح یک برای این افراد جنبه پیشگیری و تشخیص زودهنگام دارد.
• افراد دارای اضافه وزن یا چاقی: این افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع دو، بیماری‌های قلبی-عروقی و مشکلات کبدی هستند.
• افراد با سبک زندگی کم‌تحرک و رژیم غذایی نامناسب: این عوامل می‌توانند منجر به افزایش قند و چربی خون و سایر اختلالات متابولیک شوند.
• افراد سیگاری یا مصرف‌کنندگان الکل: این عادات مضر، تأثیرات منفی گسترده‌ای بر سلامت عمومی بدن دارند.
• افراد تحت استرس مزمن: استرس طولانی‌مدت می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و زمینه‌ساز بروز بیماری‌های مختلف شود.
• بیمارانی که داروهای خاصی را به طور طولانی‌مدت مصرف می‌کنند: برخی داروها می‌توانند عوارض جانبی بر روی کبد، کلیه یا سایر فاکتورهای خونی داشته باشند.
• افرادی که قصد شروع یک برنامه ورزشی جدید یا تغییرات عمده در سبک زندگی خود را دارند: چکاپ سطح یک می‌تواند یک نقطه شروع برای ارزیابی وضعیت فعلی و پیگیری پیشرفت باشد.

با این حال، تأکید می‌کنیم که تصمیم‌گیری در مورد فواصل انجام چکاپ سطح یک و نیاز به آزمایش‌های تکمیلی باید با مشورت پزشک صورت گیرد. پزشک با در نظر گرفتن سن، جنس، سابقه پزشکی، و عوامل خطر فردی، بهترین برنامه غربالگری را برای شما تعیین خواهد کرد.

اجزای کلیدی چکاپ سطح یک: نگاهی دقیق‌تر به آزمایش‌ها

چکاپ سطح یک شامل مجموعه‌ای از آزمایش‌ها است که هر یک جنبه خاصی از سلامت بدن را مورد بررسی قرار می‌دهند. آشنایی با این آزمایش‌ها و مفهومی که هر یک منتقل می‌کنند، به درک بهتر نتایج و اهمیت این چکاپ کمک خواهد کرد. در ادامه به تفصیل هر یک از این اجزا را بررسی می‌کنیم.

آزمایش قند خون (FBS): پنجره‌ای به متابولیسم گلوکز

آزمایش قند خون ناشتا (Fasting Blood Sugar یا FBS) یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین آزمایش‌ها در چکاپ سطح یک است. این آزمایش میزان گلوکز (قند) موجود در خون را پس از حداقل ۸ ساعت ناشتایی اندازه‌گیری می‌کند. گلوکز منبع اصلی انرژی برای سلول‌های بدن ما است و سطح آن توسط هورمون انسولین تنظیم می‌شود. اختلال در تنظیم سطح قند خون می‌تواند نشانه‌ای از پیش‌دیابت، دیابت نوع ۱ یا دیابت نوع ۲ باشد.

• چرا اندازه‌گیری قند خون ناشتا اهمیت دارد؟
  
  
  • تشخیص زودهنگام دیابت و پیش‌دیابت: دیابت، به‌ویژه دیابت نوع ۲، اغلب در مراحل اولیه بدون علامت است. تشخیص زودهنگام از طریق آزمایش FBS امکان مداخله به‌موقع و جلوگیری از عوارض جدی دیابت مانند بیماری‌های قلبی-عروقی، آسیب‌های عصبی (نوروپاتی)، مشکلات کلیوی (نفروپاتی) و مشکلات چشمی (رتینوپاتی) را فراهم می‌کند. مرحله پیش‌دیابت، مرحله‌ای است که قند خون بالاتر از حد طبیعی است اما هنوز به اندازه‌ای بالا نیست که دیابت تشخیص داده شود. شناسایی این مرحله فرصتی طلایی برای تغییر سبک زندگی و پیشگیری از تبدیل شدن به دیابت کامل است.
  • ارزیابی پاسخ به درمان در بیماران دیابتی: برای افرادی که قبلاً دیابت در آنها تشخیص داده شده است، آزمایش FBS به پایش کنترل قند خون و ارزیابی اثربخشی درمان (دارو، رژیم غذایی، ورزش) کمک می‌کند.
  • شناسایی هیپوگلیسمی (افت قند خون): اگرچه کمتر شایع است، اما این آزمایش می‌تواند به تشخیص موارد افت قند خون نیز کمک کند.
• تفسیر نتایج قند خون ناشتا: مقادیر مرجع برای قند خون ناشتا ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف کمی متفاوت باشد، اما به طور کلی:
  
  
  • طبیعی: کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) یا ۵.۶ میلی‌مول در لیتر (mmol/L)
  • پیش‌دیابت: ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۵.۶ تا ۶.۹ میلی‌مول در لیتر)
  • دیابت: ۱۲۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۷ میلی‌مول در لیتر) یا بالاتر در دو نوبت آزمایش جداگانه
• لازم به ذکر است که تشخیص قطعی دیابت معمولاً نیازمند بررسی‌های بیشتر مانند آزمایش هموگلوبین A1c (HbA1c) یا تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) است. نتایج چکاپ سطح یک در این زمینه، یک غربالگری اولیه محسوب می‌شود. عواملی مانند استرس، بیماری‌های حاد، و مصرف برخی داروها می‌توانند به طور موقت بر سطح قند خون تأثیر بگذارند، بنابراین تفسیر نتایج باید همیشه توسط پزشک انجام شود.
  
  

آزمایش چربی خون (Lipid Profile): ارزیابی سلامت قلب و عروق

پروفایل چربی خون مجموعه‌ای از آزمایش‌ها است که سطوح چربی‌های مختلف (لیپیدها) را در خون اندازه‌گیری می‌کند. این چربی‌ها شامل کلسترول کل، کلسترول LDL (کلسترول بد)، کلسترول HDL (کلسترول خوب) و تری‌گلیسرید هستند. عدم تعادل در سطح این چربی‌ها یکی از عوامل خطر اصلی برای بروز بیماری‌های قلبی-عروقی، از جمله تصلب شرایین (آترواسکلروز)، حملات قلبی و سکته مغزی است. به همین دلیل، بررسی منظم چربی خون بخش جدایی‌ناپذیری از چکاپ سطح یک به شمار می‌رود.

• اجزای پروفایل چربی خون:
  
  
  • کلسترول کل (Total Cholesterol): مجموع تمام انواع کلسترول در خون است.
  • کلسترول LDL (Low-Density Lipoprotein): اغلب به عنوان “کلسترول بد” شناخته می‌شود. سطوح بالای LDL می‌تواند منجر به تجمع پلاک در دیواره شریان‌ها و باریک شدن آن‌ها شود (آترواسکلروز).
  • کلسترول HDL (High-Density Lipoprotein): به عنوان “کلسترول خوب” شناخته می‌شود. HDL به برداشتن کلسترول اضافی از شریان‌ها و بازگرداندن آن به کبد برای دفع کمک می‌کند. سطوح بالاتر HDL با کاهش خطر بیماری‌های قلبی همراه است.
  • تری‌گلیسرید (Triglycerides): نوع دیگری از چربی در خون است که بدن از آن برای ذخیره انرژی استفاده می‌کند. سطوح بالای تری‌گلیسرید، به‌ویژه همراه با LDL بالا یا HDL پایین، خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.
• اهمیت بررسی منظم چربی خون: همانند قند خون بالا، سطوح نامطلوب چربی خون نیز اغلب بدون علامت هستند. بسیاری از افراد تا زمانی که دچار یک رویداد قلبی-عروقی نشوند، از وضعیت چربی خون خود بی‌اطلاع هستند. چکاپ سطح یک این امکان را می‌دهد که این “قاتل خاموش” به‌موقع شناسایی شود. با تشخیص زودهنگام، می‌توان با اصلاح سبک زندگی (رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، ترک سیگار) و در صورت نیاز با درمان دارویی، سطوح چربی خون را کنترل کرد و از عواقب جدی آن پیشگیری نمود. افرادی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس دارند، یا دارای عوامل خطر دیگری مانند دیابت، فشار خون بالا، چاقی یا استعمال دخانیات هستند، باید توجه ویژه‌ای به نتایج آزمایش چربی خون خود در چکاپ سطح یک داشته باشند.
  
  
• مقادیر مطلوب چربی خون (به طور کلی):
  
  
  • کلسترول کل: کمتر از ۲۰۰ mg/dL
  • کلسترول LDL: کمتر از ۱۰۰ mg/dL (برای افراد با ریسک بالا، ممکن است مقادیر کمتر نیز هدف قرار گیرد)
  • کلسترول HDL: ۶۰ mg/dL یا بالاتر (کمتر از ۴۰ mg/dL برای مردان و کمتر از ۵۰ mg/dL برای زنان، نامطلوب تلقی می‌شود)
  • تری‌گلیسرید: کمتر از ۱۵۰ mg/dL
• این مقادیر کلی هستند و پزشک بر اساس وضعیت سلامت کلی و عوامل خطر فردی شما، مقادیر هدف را تعیین خواهد کرد. آمادگی لازم برای این آزمایش معمولاً شامل ۱۲-۹ ساعت ناشتایی است.
  
  

آزمایش آنزیم‌های کبدی (Liver Enzymes): نشانگر سلامت کبد

کبد یکی از ارگان‌های حیاتی بدن با وظایف متعدد از جمله سم‌زدایی، تولید پروتئین‌ها، ذخیره ویتامین‌ها و تولید صفرا است. آزمایش آنزیم‌های کبدی، که بخشی از چکاپ سطح یک محسوب می‌شود، به ارزیابی سلامت و عملکرد این عضو مهم کمک می‌کند. آنزیم‌های کبدی پروتئین‌هایی هستند که به تسریع واکنش‌های شیمیایی در کبد کمک می‌کنند. در صورت آسیب یا التهاب سلول‌های کبدی، این آنزیم‌ها به مقدار بیشتری وارد جریان خون می‌شوند.

• آنزیم‌های کبدی رایج که در چکاپ سطح یک بررسی می‌شوند:
  
  
  • آلانین آمینوترانسفراز (ALT یا SGPT): این آنزیم عمدتاً در کبد یافت می‌شود. افزایش سطح ALT معمولاً نشان‌دهنده آسیب یا التهاب سلول‌های کبدی است.
  • آسپارتات آمینوترانسفراز (AST یا SGOT): این آنزیم علاوه بر کبد، در قلب، عضلات اسکلتی، کلیه‌ها و مغز نیز وجود دارد. بنابراین، افزایش AST همیشه به معنای مشکل کبدی نیست، اما در کنار سایر یافته‌ها می‌تواند به تشخیص کمک کند.
  • آلکالین فسفاتاز (ALP): این آنزیم در کبد، مجاری صفراوی، استخوان‌ها و روده یافت می‌شود. افزایش ALP می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های کبدی، انسداد مجاری صفراوی یا بیماری‌های استخوانی باشد.
  • گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT): این آنزیم بسیار حساس به تغییرات عملکرد کبد است و اغلب در موارد آسیب کبدی ناشی از الکل یا داروها و همچنین در بیماری‌های مجاری صفراوی افزایش می‌یابد.
• دلایل احتمالی افزایش آنزیم‌های کبدی: افزایش سطح آنزیم‌های کبدی می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد، از جمله:
  
  
  • کبد چرب غیر الکلی (شایع‌ترین علت در بسیاری از جوامع)
  • هپاتیت‌های ویروسی (مانند هپاتیت B و C)
  • مصرف الکل
  • عوارض جانبی برخی داروها (مانند استامینوفن، برخی داروهای ضد کلسترول، داروهای ضد تشنج)
  • بیماری‌های خودایمنی کبد
  • بیماری‌های ژنتیکی مانند هموکروماتوز یا بیماری ویلسون
  • نارسایی قلبی
• مهم است که به یاد داشته باشیم افزایش خفیف و گذرا در آنزیم‌های کبدی ممکن است همیشه نگران‌کننده نباشد و گاهی پس از مدتی به حالت طبیعی بازگردد. با این حال، نتایج غیرطبیعی در بخش آنزیم‌های کبدی چکاپ سطح یک نیازمند بررسی بیشتر توسط پزشک و احتمالاً انجام آزمایش‌های تکمیلی (مانند سونوگرافی کبد، آزمایش‌های اختصاصی‌تر خون، یا حتی بیوپسی کبد در موارد خاص) برای تشخیص دقیق علت است.
  
  

آزمایش عملکرد کلیه (Kidney Function Tests): پایش سلامت سیستم دفعی

کلیه‌ها نقش اساسی در دفع مواد زائد و مایعات اضافی از بدن، تنظیم فشار خون، حفظ تعادل الکترولیت‌ها و تولید برخی هورمون‌ها دارند. اختلال در عملکرد کلیه‌ها می‌تواند منجر به تجمع مواد سمی در بدن و عوارض جدی شود. آزمایش‌های عملکرد کلیه در چکاپ سطح یک به ارزیابی کارایی این ارگان‌های مهم می‌پردازند.

• آزمایش‌های رایج عملکرد کلیه در چکاپ سطح یک:
  
  
  • کراتینین سرم (Serum Creatinine): کراتینین یک محصول زائد ناشی از متابولیسم عضلات است که توسط کلیه‌ها از خون فیلتر و از طریق ادرار دفع می‌شود. اگر عملکرد کلیه‌ها کاهش یابد، سطح کراتینین در خون افزایش پیدا می‌کند. این آزمایش یکی از شاخص‌های اصلی برای ارزیابی نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) است.
  • نیتروژن اوره خون (BUN – Blood Urea Nitrogen): اوره محصول زائد دیگری است که از تجزیه پروتئین‌ها در کبد تولید و توسط کلیه‌ها دفع می‌شود. افزایش BUN نیز می‌تواند نشانه‌ای از کاهش عملکرد کلیه باشد، هرچند عواملی مانند رژیم غذایی پرپروتئین، خونریزی گوارشی یا کم‌آبی بدن نیز می‌توانند سطح آن را بالا ببرند.
  • نرخ فیلتراسیون گلومرولی تخمینی (eGFR – estimated Glomerular Filtration Rate): این یک محاسبه است که بر اساس سطح کراتینین سرم، سن، جنس و گاهی نژاد انجام می‌شود. eGFR تخمین بهتری از عملکرد کلی کلیه‌ها نسبت به کراتینین یا BUN به تنهایی ارائه می‌دهد. کاهش eGFR نشان‌دهنده کاهش توانایی کلیه‌ها در فیلتر کردن خون است.
• اهمیت بررسی عملکرد کلیه: بیماری مزمن کلیه (CKD) اغلب در مراحل اولیه بدون علامت است و تنها از طریق آزمایش خون و ادرار قابل تشخیص است. تشخیص زودهنگام CKD از طریق چکاپ سطح یک بسیار مهم است، زیرا امکان کند کردن پیشرفت بیماری و جلوگیری از رسیدن به نارسایی کلیوی (که نیازمند دیالیز یا پیوند کلیه است) را فراهم می‌کند. افرادی که دارای فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی یا سابقه خانوادگی بیماری کلیوی هستند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به CKD قرار دارند و باید به طور منظم عملکرد کلیه خود را بررسی کنند.
  
  نتایج آزمایش‌های عملکرد کلیه در چکاپ سطح یک باید توسط پزشک تفسیر شوند. پزشک با در نظر گرفتن سابقه پزشکی و سایر عوامل، در صورت لزوم آزمایش‌های تکمیلی یا اقدامات درمانی را توصیه خواهد کرد. حفظ هیدراتاسیون مناسب، کنترل فشار خون و قند خون، و پرهیز از مصرف بی‌رویه داروهای مسکن غیراستروئیدی (NSAIDs) از جمله اقداماتی هستند که به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک می‌کنند.
  
  

آزمایش کامل ادرار (Urinalysis): اطلاعاتی فراتر از آنچه به نظر می‌رسد

آزمایش کامل ادرار (U/A) یک آزمایش ساده اما بسیار پرکاربرد است که اطلاعات ارزشمندی در مورد جنبه‌های مختلف سلامت، از جمله عملکرد کلیه‌ها، عفونت‌های دستگاه ادراری، و برخی بیماری‌های متابولیک ارائه می‌دهد. این آزمایش به عنوان بخشی از چکاپ سطح یک، می‌تواند نشانه‌های اولیه بسیاری از مشکلات را آشکار سازد. آزمایش ادرار شامل سه بخش اصلی است: بررسی ظاهری، بررسی شیمیایی (با استفاده از نوار ادرار) و بررسی میکروسکوپی رسوب ادرار.

• بخش‌های مختلف آزمایش ادرار و آنچه نشان می‌دهند:
  
  
  • بررسی ظاهری (رنگ و شفافیت):
    • رنگ: رنگ طبیعی ادرار زرد کم‌رنگ تا کهربایی است. تغییر رنگ می‌تواند ناشی از میزان آب مصرفی، برخی غذاها، داروها یا بیماری‌ها باشد. به عنوان مثال، ادرار قرمز یا صورتی می‌تواند نشان‌دهنده وجود خون باشد.
    • شفافیت: ادرار طبیعی شفاف است. ادرار کدر می‌تواند نشانه‌ای از عفونت، وجود کریستال‌ها یا سلول‌های خونی باشد.
  • بررسی شیمیایی (با نوار ادرار یا Dipstick): نوار ادرار حاوی پدهای شیمیایی است که در تماس با ادرار تغییر رنگ می‌دهند و امکان اندازه‌گیری نیمه‌کمی موارد زیر را فراهم می‌کنند:
    • pH: اسیدیته یا قلیایی بودن ادرار را نشان می‌دهد که می‌تواند در تشخیص سنگ کلیه یا عفونت‌ها کمک‌کننده باشد.
    • وزن مخصوص (Specific Gravity): توانایی کلیه‌ها در تغلیظ ادرار را نشان می‌دهد و با وضعیت هیدراتاسیون بدن مرتبط است.
    • پروتئین (Protein): وجود مقادیر قابل توجه پروتئین در ادرار (پروتئینوری) می‌تواند نشانه‌ای از آسیب کلیوی باشد.
    • گلوکز (Glucose): وجود گلوکز در ادرار (گلیکوزوری) معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که قند خون بسیار بالا باشد، مانند دیابت کنترل‌نشده.
    • کتون‌ها (Ketones): وجود کتون در ادرار (کتونوری) می‌تواند نشانه‌ای از دیابت کنترل‌نشده، گرسنگی طولانی‌مدت یا رژیم‌های غذایی بسیار کم کربوهیدرات باشد.
    • بیلیروبین و اوروبیلینوژن (Bilirubin & Urobilinogen): می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات کبدی یا بیماری‌های همولیتیک باشند.
    • نیتریت (Nitrite) و لکوسیت استراز (Leukocyte Esterase): وجود این موارد معمولاً نشان‌دهنده عفونت باکتریایی دستگاه ادراری (UTI) است.
    • خون (Blood/Hemoglobin): وجود خون در ادرار (هماچوری) می‌تواند نشانه‌ای از عفونت، سنگ کلیه، آسیب کلیوی یا حتی برخی بدخیمی‌ها باشد.
  • بررسی میکروسکوپی رسوب ادرار: در این بخش، نمونه ادرار سانتریفیوژ شده و رسوب آن زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا موارد زیر شناسایی شوند:
    • گلبول‌های قرمز (RBCs): وجود تعداد زیاد گلبول قرمز تأییدکننده هماچوری است.
    • گلبول‌های سفید (WBCs): افزایش تعداد گلبول‌های سفید نشانه‌ای از التهاب یا عفونت است.
    • سلول‌های اپیتلیال (Epithelial Cells): انواع مختلفی دارند و گاهی می‌توانند نشان‌دهنده مشکل خاصی باشند.
    • کست‌ها (Casts): ساختارهای استوانه‌ای شکلی هستند که در توبول‌های کلیوی تشکیل می‌شوند و نوع آن‌ها می‌تواند به تشخیص بیماری‌های کلیوی کمک کند.
    • کریستال‌ها (Crystals): وجود برخی انواع کریستال‌ها در ادرار می‌تواند با خطر سنگ کلیه مرتبط باشد.
    • باکتری‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها: می‌توانند نشان‌دهنده عفونت باشند.
• آزمایش ادرار در چکاپ سطح یک یک ابزار غربالگری قدرتمند است. نتایج غیرطبیعی باید همیشه در کنار علائم بالینی و سایر آزمایش‌ها توسط پزشک تفسیر شوند. آمادگی خاصی برای این آزمایش معمولاً لازم نیست، اما جمع‌آوری صحیح نمونه ادرار (معمولاً نمونه ادرار میانی صبحگاهی) برای کسب نتایج دقیق اهمیت دارد.
  
  

آزمایش ویتامین D: فراتر از سلامت استخوان

ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است که نقش‌های بسیار مهمی در بدن ایفا می‌کند. اگرچه به طور سنتی با سلامت استخوان‌ها و متابولیسم کلسیم شناخته می‌شود، اما تحقیقات جدید نشان داده‌اند که ویتامین D در عملکرد سیستم ایمنی، سلامت قلب و عروق، کنترل التهاب و حتی پیشگیری از برخی بیماری‌ها نیز نقش دارد. کمبود ویتامین D یک مشکل شایع در بسیاری از نقاط جهان، از جمله ایران، است و به همین دلیل، بررسی سطح آن در چکاپ سطح یک اهمیت پیدا کرده است.

• نقش‌های ویتامین D در بدن:
  
  
  • جذب کلسیم و فسفر: ویتامین D برای جذب کلسیم و فسفر از روده و در نتیجه برای ساخت و حفظ استخوان‌های قوی ضروری است. کمبود آن می‌تواند منجر به نرمی استخوان (استئومالاسی) در بزرگسالان و راشیتیسم در کودکان شود.
  • عملکرد سیستم ایمنی: ویتامین D در تنظیم پاسخ‌های ایمنی نقش دارد و کمبود آن با افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها و برخی بیماری‌های خودایمنی مرتبط دانسته شده است.
  • سلامت عضلات: این ویتامین برای عملکرد طبیعی عضلات نیز مهم است و کمبود آن می‌تواند باعث ضعف و درد عضلانی شود.
  • سلامت قلب و عروق: برخی مطالعات نشان داده‌اند که سطوح پایین ویتامین D ممکن است با افزایش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی، فشار خون بالا و دیابت مرتبط باشد.
  • نقش‌های دیگر: تحقیقات در مورد نقش ویتامین D در پیشگیری از برخی سرطان‌ها، بیماری‌های روانی (مانند افسردگی) و بیماری‌های عصبی (مانند ام‌اس) ادامه دارد.
• منابع ویتامین D و دلایل کمبود آن:
  
  
  • نور خورشید: منبع اصلی ویتامین D برای اکثر افراد، قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید (اشعه UVB) است که باعث تولید ویتامین D در پوست می‌شود.
  • منابع غذایی: ماهی‌های چرب (مانند سالمون و ساردین)، زرده تخم‌مرغ، جگر و غذاهای غنی‌شده (مانند شیر و غلات غنی‌شده) حاوی ویتامین D هستند، اما معمولاً مقدار آن برای تأمین نیاز روزانه کافی نیست.
  • مکمل‌ها: در صورت کمبود، مصرف مکمل ویتامین D تحت نظر پزشک توصیه می‌شود.
• دلایل کمبود ویتامین D می‌تواند شامل عدم قرار گرفتن کافی در معرض نور خورشید (به‌ویژه در فصول سرد، زندگی در مناطق با عرض جغرافیایی بالا، استفاده مداوم از کرم ضدآفتاب، پوشش زیاد لباس)، رژیم غذایی فقیر از ویتامین D، مشکلات جذب در روده، چاقی و برخی بیماری‌های کلیوی و کبدی باشد.
  
  
• اندازه‌گیری و تفسیر سطح ویتامین D: آزمایش خونی که برای اندازه‌گیری سطح ویتامین D انجام می‌شود، معمولاً سطح ۲۵-هیدروکسی ویتامین D [25(OH)D] را اندازه‌گیری می‌کند که بهترین شاخص ذخایر ویتامین D در بدن است. مقادیر مرجع ممکن است کمی متفاوت باشند، اما به طور کلی:
  
  
  • کمبود شدید: کمتر از ۱۰-۱۲ نانوگرم در میلی‌لیتر (ng/mL)
  • کمبود: ۱۲ تا ۲۰ ng/mL
  • ناکافی: ۲۱ تا ۲۹ ng/mL
  • کافی: ۳۰ تا ۱۰۰ ng/mL (اغلب سطح مطلوب بین ۳۰ تا ۵۰ ng/mL در نظر گرفته می‌شود)
  • بیش از حد/مسمومیت: بالاتر از ۱۰۰-۱۵۰ ng/mL (نادر است و معمولاً در اثر مصرف بیش از حد مکمل‌ها رخ می‌دهد)
• بررسی سطح ویتامین D در چکاپ سطح یک به شناسایی افراد در معرض خطر کمبود و برنامه‌ریزی برای درمان مناسب کمک می‌کند. درمان کمبود ویتامین D معمولاً شامل مصرف مکمل‌های ویتامین D با دوز مناسب تحت نظر پزشک است.